Kim są apostołowie katolickiej bioetyki?

Zaangażowanie Apostolstwa Chorych w wydanie Nowej Karty Pracowników Służby Zdrowia

Pod koniec 2016 roku Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia wydała Nową Kartę Pracowników Służby Zdrowia. W połowie ubiegłego, 2017 roku ukazało się polskie tłumaczenie tego watykańskiego dokumentu. Stało się to w dużej mierze dzięki zaangażowaniu Apostolstwa Chorych. Wspólnota Apostolstwa była bowiem jednym z organizatorów Międzynarodowej Konferencji „Fides et ratio w służbie człowiekowi choremu”, która odbyła się w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego, w lutym ubiegłego roku z okazji 25. Światowego Dnia Chorego. W pielgrzymce Apostolstwa Chorych na Jasną Górę w lipcu uczestniczył ks. prałat Jean-Marie Mupendawatu, współodpowiedzialny za przygotowanie w Papieskiej Radzie ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia Nowej Karty. Później Apostolstwo Chorych zajęło się promocją Karty wśród pracowników służby zdrowia.

Dlaczego Apostolstwo jest zaangażowane w wydanie Nowej Karty, która przecież zasadniczo adresowana jest do pracowników służby zdrowia, a nie wprost do samych chorych? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w treści dokumentu. Streszcza on podstawowe zagadnienia etyki medycznej, wypływającej z chrześcijańskiego światopoglądu. Nowa Karta stanowi wsparcie dla pracowników służby zdrowia i przynosi im wskazówki, które mogą służyć pogłębionej trosce o ludzi chorych. Godność człowieka chorego, szacunek wobec niego, świętość ludzkiego życia jako wielkiego daru Boga są podstawowymi wartościami, które promuje Nowa Karta. Apostolstwo Chorych będąc wspólnotą ludzi chorych i cierpiących jest zatem żywo zainteresowane propagowaniem tych wartości w świecie służby zdrowia. Lekarz czy pielęgniarka głęboko ceniący ludzką godność i świętość życia, widzący także głębię życia duchowego, będą dla chorego szczególnym błogosławieństwem.

Bioetyka – nie tylko dla lekarzy, ale także dla ludzi chorych

Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia jest też ważnym podręcznikiem bioetyki katolickiej. Bo czym jest bioetyka? Jest dziedziną nauki, która stara się odpowiedzieć na pytanie: jak postępować, by uszanować szczególną wartość ludzkiego życia? Bioetyka dotyczy zatem w pierwszym rzędzie lekarzy, ale od razu trzeba dodać, że nie tylko lekarzy. Wydanie Nowej Karty i zawarte w niej przesłanie bioetyczne stanowią także wezwanie dla samych ludzi chorych i niepełnosprawnych i ich rodzin. Nie chodzi przecież o to, by tylko pracownik służby zdrowia żył etycznie i dostrzegał świętość oraz głębię życia. Także sam chory i niepełnosprawny oraz jego bliscy są wezwani do ciągłej kontemplacji piękna życia i tajemnicy cierpienia. Także człowiek chory może zdobywać – na miarę swoich możliwości – wiedzę bioetyczną. Sam chory winien przecież szukać odpowiedzi na pytania: Jak żyć, by godnie przeżyć swoją chorobę i cierpienie? Jak się zachowywać, by dobrze współpracować z lekarzem? Jak postępować w obliczu konkretnych trudności związanych z chorobą? Jeśli współczesna bioetyka mobilizuje lekarza do tego, by traktował chorego z szacunkiem, by informował chorego o stanie zdrowia, tak by chory mógł współpracować z lekarzem, to wszystko to oznacza, że i sam chory winien szanować lekarza, mądrze z nim współpracować. Człowiek dotknięty chorobą ma prawo oczekiwać, by pracownik służby zdrowia nigdy nie szkodził choremu i nie podejmował działań nieetycznych. Jednak także lekarz ma prawo oczekiwać, by jego pacjent postępował godnie i nie oczekiwał od lekarza działań nieuczciwych i nieetycznych. Wystarczy w tym miejscu podać pewne przykłady. Nieuczciwym jest wyłudzanie od lekarza zwolnienia z pracy, tzw. L4, w przypadku, gdy jest się praktycznie zdrowym człowiekiem. Takie działanie ma charakter kłamstwa, w które próbuje się wciągać lekarza. Albo też inny, o wiele poważniejszy przykład: głęboko nieetycznym byłoby prosić lekarza o skrócenie życia, o tzw. eutanazję. Taka prośba oznaczałaby wezwanie lekarza, by wiedzę medyczną wykorzystał przeciw ludzkiemu życiu.

Apostołowie bioetyki katolickiej

Do godnego życia wezwani są wszyscy. Wszyscy winni szanować prawdę i życie i być wrażliwi na tajemnicę ludzkiego cierpienia. Przybliżanie tajników bioetyki katolickiej jest celem nowego cyklu artykułów w „Apostolstwie Cho­rych”, cyklu zatytułowanego „Apostoło­wie bioetyki katolickiej”. Artykuły te mają wprowadzać w świat katolickiej bioety­ki przede wszystkim samych chorych. Nie wszystkie problemy tutaj poruszane będą dotyczyć wszystkich chorych. Na przykład, dylematy etyczne związane z przekazywaniem życia nie dotykają wprost ludzi starszych. Zasadniczo do­tyczą części młodych małżeństw. Jednak zdobycie wiedzy w tych tematach także przez ludzi starszych poszerzy ich ho­ryzonty i sprawi, że będą mogli lepiej i głębiej kontemplować tajemnicę po­czątku ludzkiego życia. Poza tym sami chorzy będą mogli się dzielić wiedzą bioetyczną ze swoimi bliskimi, z dziećmi, z wnukami. Tak, jak człowiek młodszy może być dla osoby starszej pomocą i wsparciem, tak też człowiek starszy, choć osłabiony wiekiem, może służyć radą ludziom młodszym, borykającym się z innego typu dylematami i proble­mami. Poza tym człowiek chory będzie mógł przekazywać swoją wiedzę także pracownikom służby zdrowia.

Apostolstwo Chorych cały czas podkreśla wagę i znaczenie duchowej aktywności ludzi chorych i cierpiących. Sama nazwa Apostolstwo przypomina, że chorzy mają być apostołami w swo­ich środowiskach. Chorzy są nimi przede wszystkim poprzez swoją modlitwę oraz jednocze­nie swoich cierpień z krzyżem Pana Jezusa i ofiarowanie ich za zbawienie świata. Jednak chorzy mogą być apostołami poprzez przekazywanie wiedzy bioetycz­nej, inaczej mówiąc mogą być apostołami bioetyki katolickiej. Powiedzieliśmy, że bioetyka katolicka za podstawową war­tość uznaje świętość ludzkiego życia jako daru Bożego. Ten, kto stanie się aposto­łem bioetyki katolickiej, staje się tym samym apostołem Ewangelii życia, czyli tym, który głosi dobrą nowinę o życiu. A życie w obfitości przyniósł nam Pan Je­zus. Głoszenie Ewangelii życia jest zatem ostatecznie głoszeniem dobrej nowiny o Jezusie Chrystusie. Przecież głoszenie Ewangelii nie jest zadaniem jedynie ka­płanów, katechetów, czy teologów. Każdy wierzący, także człowiek chory, na mocy sakramentów chrztu i bierzmowania jest wezwany do głoszenia dobrej nowiny. Bycie apostołem bioetyki katolickiej jest realizacją zadania, które zostawił nam św. Jan Paweł II. W encyklice Evangelium vitae wezwał wierzących i wszystkich ludzi dobrej woli do budowania nowej kultury życia. Niniejszy cykl artykułów może stać się pomocą dla tych, którzy chcą świadomie realizować misję, po­zostawioną nam przez św. Jana Pawła II.

Treści Nowej Karty Pracowników Służby Zdrowia dla apostołów bioetyki katolickiej

Poszczególne tematy i zagadnie­nia bioetyczne, które zostaną przybliżone w ramach cyklu „Apostołowie bioetyki katolic­kiej”, będą zaczerpnięte z Nowej Karty Pracowników Służby Zdro­wia. Oczywiście nie wszystkie problemy podjęte na prawie 160 stronach watykańskiego doku­mentu znajdą się w niniejszym cyklu. Z ogromu zagadnień tam omówionych, nieraz bardzo złożonych i skompliko­wanych, zostaną wybrane te, z który­mi w codziennym życiu może spotkać się albo sam człowiek chory albo jego bliscy bądź też osoby z jego otoczenia. Chodzi o to, by wśród ludzi chorych i dotkniętych różnego rodzaju słabo­ściami i cierpieniami było jak najwięcej świadomych apostołów bioetyki katolic­kiej, apostołów ewangelii życia, twórców nowej kultury życia.

---

Zobacz całą zawartość numeru ►

 

Autorzy tekstów, Ks. Bartoszek Antoni, Miesięcznik, Numer archiwalny, 2018nr2, Teksty polecane