Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia. Słowo wstępne
zdjęcie: Księgarnia św. Jacka
2018-09-05
SŁOWO WSTĘPNE
Kościół od zawsze pojmował posługiwanie chorym jako „istotną część swojego posłannictwa”1, łącząc „przepowiadanie Dobrej Nowiny z pielęgnowaniem chorych i łagodzeniem ich bólu”2.
Rozległy świat wielorakiej służby ludzkiemu cierpieniu „dotyczy bezpośrednio dobra osoby ludzkiej i społeczności”3. Z tego właśnie powodu stawia on także delikatne, ale nieuniknione pytania, które odnoszą się nie tylko do aspektu społecznego i organizacyjnego, lecz także do aspektu czysto etycznego i religijnego, ponieważ są w nich zawarte podstawowe doświadczenia „ludzkie", takie jak: cierpienie, choroba, śmierć wraz z połączonymi z nimi pytaniami, dotyczącymi roli medycyny i misji lekarza wobec człowieka chorego4.
W obliczu stojących przed światem służby zdrowia wyzwań Jan Paweł II, ustanawiając 11 lutego 1985 roku Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, pragnął ofiarować odpowiedź ożywioną wiarą i nadzieją, doceniając przy tym bezinteresowną działalność wielu chrześcijan - pracowników służby zdrowia, osób świeckich, działających indywidualnie i zrzeszonych, osób życia konsekrowanego, kapłanów i diakonów - którzy będąc blisko chorego, czy to przez swoją pracę, czy naukę i badania, świadczą o ewangelicznych wartościach godności osoby i szacunku wobec życia.
Z niezwykłą intuicją, pierwszy przewodniczący tej dykasterii, nieodżałowany kardynał Fiorenzo Angelini, opublikował w 1994 roku pierwsze wydanie Karty Pracowników Służby Zdrowia, która przetłumaczona w kolejnych latach na dziewiętnaście języków, stanowiła cenne narzędzie dla formacji początkowej, ale także formacji stałej różnych specjalistów działających w świecie służby zdrowia.
W następstwie nowych osiągnięć w dziedzinie badań biomedycznych i naukowych oraz w zawiązku z kolejnymi wypowiedziami magisterium po 1994 roku - w czasie pontyfikatu samego Jana Pawła II, a następnie Benedykta XVI oraz Papieża Franciszka - Dykasteria uznała za niezbędne podjęcie procesu rewizji i aggiornamento tego dokumentu, zachowując jednak jego oryginalną strukturę, która skupia się na powołaniu pracowników służby zdrowia jako sług życia.
W tekście właśnie publikowanym, przeprowadzono jego rewizję i aktualizację, dzięki czemu tematy już uprzednio poruszane zostały teraz przedstawione językiem bardziej przystępnym i aktualnym dla współczesnego odbiorcy; zostały one ponadto uzupełnione zarówno w aspekcie naukowym, jak i w odniesieniu do samej ich zawartości merytorycznej. Poprawiony został także aparat naukowy cytowanych dokumentów z zakresu teologii.
Pragnę szczególnie podkreślić fakt, że Nowa Karta uwzględniła nie tylko rozwój nauk medycznych i ich możliwy wpływ na życie ludzkie, lecz także coraz częściej pojawiające się kwestie medyczno-prawne, które wywierają nie mały wpływ na wykonywanie zawodów medycznych; w niniejszym tekście zostały podjęte także coraz mocniej widoczne kwestie związane z wymiarem sprawiedliwości, z poszanowaniem godności i wzrastającą wrażliwością na wartość solidarności i zasady pomocniczości, jeśli chodzi o dostęp do leków i możliwych technologii. Wszystko to wynika z szacunku dla sprawiedliwości społeczno-sanitarnej, która winna cechować się ochroną i promocją zdrowia przy prowadzeniu sprawiedliwej polityki zdrowotnej.
W Dokumencie wzięto także pod uwagę poszerzenie się kręgu osób biorących udział w tych działaniach, gdyż obok klasycznych postaci służby zdrowia (lekarze, pielęgniarki, personel pomocniczy) zostały uwzględnione także inne osoby, które w różnym stopniu, ale jednakowoż tworzą świat dzisiejszej służby zdrowia, a są to: biolodzy, farmaceuci, pracownicy służby zdrowia działający na danym terenie, administracja, ustawodawcy w dziedzinie służby zdrowia, pracownicy z sektora publicznego i prywatnego czy to o charakterze świeckim, czy wyznaniowym.
Powołanie to, rozszerzone jeśli chodzi o postaci i funkcje oraz odpowiedzialność zawodową, kwalifikuje się - z powodu swego antropologicznego znaczenia, jakie nauki biomedyczne powinny promować również w dzisiejszej orientacji kulturowej - do stałych badań poświęconych właściwemu ukierunkowaniu na specyficzną służbę wobec całościowej wizji życia i godności każdej osoby ludzkiej oraz do owocnego dialogu pomiędzy biomedycyną a zasadami moralnymi zawartymi w Magisterium Kościoła. Zadanie to podejmuje Kościół także poprzez tę Nową Kartę Pracowników Służby Zdrowia, która pragnie być skutecznym narzędziem wobec rozmywania się zasad etycznych i subiektywizmu sumień, które połączone z pluralizmem kulturowym, etycznym i religijnym prowadzą z łatwością do relatywizacji wartości, a co za tym idzie do niebezpieczeństwa dalszej możliwości odnoszenia się do wspólnego etosu, zwłaszcza w kwestii wielkich pytań egzystencjalnych, związanych ze znaczeniem narodzin, życia i śmierci.
Niniejsza Karta z pewnością nie może wyczerpać wszystkich problemów i pytań odnoszących się do zdrowia i choroby, jednak została tak opracowana, aby móc zaoferować możliwie jasne linie przewodnie dotyczące wspomnianych problemów etycznych, którym należy stawiać czoła w świecie służby zdrowia, będąc w zgodzie z nauczaniem Chrystusa i Magisterium Kościoła.
Powierzając tę Nową Kartę Pracowników Służby Zdrowia różnym pracownikom, świeckim i duchownym, którzy tworzą rozległy świat służby zdrowia, w 31. rocznicę ustanowienia Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia i w przeddzień 25. Światowego Dnia Chorego - wyrażam nadzieję, że narzędzie to będzie mogło przyczyniać się do stałej i głębokiej odnowy świata służby zdrowia i samej działalności duszpasterskiej Kościoła jako wyraz promocji i obrony godności osoby ludzkiej. I w ten sposób każdego dnia na nowo będzie się mogło pisać przypowieść o Dobrym Samarytaninie (por. Łk 10,29-37) oraz nawet w chwili cierpienia i bólu uobecniać nadzieję, dar Paschy Chrystusa.
+ Zygmunt Zimowski
Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
