Pacjenci mają prawo do opieki duszpasterskiej - 11 lutego Światowy Dzień Chorego
Pacjenci w szpitalach, hospicjach i innych placówkach służby zdrowia mają prawo do opieki duszpasterskiej. Zwłaszcza w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital ma obowiązek umożliwić choremu kontakt z duchownym jego wyznania, a koszty realizacji tej posługi ponosi zakład leczniczy. Tak stanowią przepisy polskiego prawa - od aktów najwyższej rangi po ustawy i rozporządzenia.
2017-02-10
Świadczenie posług religijnych i opieki duszpasterskiej w placówkach służby zdrowia przewidziane jest w wielu aktach normatywnych regulujących stosunki państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce – poczynając od Konstytucji RP i Konkordatu, poprzez ustawy, aż do szczegółowych rozporządzeń Ministra Zdrowia.
Konstytucja RP (art. 53 ust. 2) zapewnia każdemu wolność sumienia i religii, a ta obejmuje także prawo osób do korzystania przez obywateli z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.
Art. 17 ust. 1 Konkordatu wskazuje, że Rzeczpospolita Polska zapewnia warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym m.in. w zakładach opieki zdrowotnej i społecznej, a ust. 2 dodaje, że osobom tym zapewnia się możliwość uczestniczenia we Mszy św. w niedziele i święta, a także korzystania w tychże miejscach pobytu z indywidualnych posług religijnych.
Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego stanowi z kolei w art. 31, że m.in. osobom przebywającym w zakładach leczniczych „zapewnia się prawo wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych”.
Ponadto kierownicy właściwych zakładów państwowych powinni zatrudnić kapelanów skierowanych przez biskupa diecezjalnego (ust. 2), a aby umożliwić zainteresowanym chorym udział we Mszy św. i w innych zbiorowych praktykach religijnych, w placówkach służby zdrowia powinny istnieć odpowiednie pomieszczenia na kaplice.
Analogiczne „prawo wykonywania praktyk religijnych, korzystania z posług religijnych i katechizacji, z zachowaniem wzajemnej tolerancji” mają także dzieci i młodzieży przebywająca m.in. w sanatoriach, prewentoriach i szpitalach (art. 30 ustawy).
„Jeśli Twój stan zdrowia się pogarsza lub Twoje życie jest zagrożone, stacjonarny podmiot leczniczy (np. szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, zakład rehabilitacji leczniczej, sanatorium) ma obowiązek umożliwić Ci kontakt z duchownym Twojego wyznania. Koszty związane z realizacją tego prawa ponosi podmiot leczniczy” – informuje na swoich stronach, w zakładce „Prawa pacjenta” Ministerstwo Zdrowia.
O prawie pacjenta do opieki duszpasterskiej mówi także cały rozdział 10 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Art. 36 wskazuje: „Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo do opieki duszpasterskiej”.
Art. 37 mówi, że w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia pacjenta, szpital ma obowiązek umożliwić mu kontakt z duchownym jego wyznania, a koszty realizacji tego prawa ponosi placówka, w której przebywa chory, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej (art. 38).
Ustawa o prawach pacjenta nie reguluje jednak, w jakiej formie dyrektor szpitala zadba o prawo pacjentów do korzystania z posługi duszpasterza (czy i jaką podpisze z kapelanem umowę, w jaki sposób umożliwi mu wejście na teren szpitala itd.), nakłada jedynie obowiązek poniesienia kosztów jego realizacji. Wybór w tym zakresie, zwłaszcza jeśli chodzi o placówki prywatne, należy do kierownika podmiotu leczniczego.
W przypadku, gdy szpital jest jednostką budżetową i jego kierownik podejmie decyzję o zatrudnieniu kapelana szpitalnego, kwestie jego wynagrodzenia reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę pracowników podmiotów leczniczych działających w formie jednostki budżetowej.
Z kolei decyzja o istnieniu kaplicy w podmiocie leczniczym jest pozostawiona kierownikowi tego podmiotu. Świadczenie posług religijnych i opieki duszpasterskiej w placówkach służby zdrowia przewidziane jest w wielu aktach normatywnych regulujących stosunki państwa z Kościołami i związkami wyznaniowymi w Polsce – poczynając od Konstytucji RP i Konkordatu, poprzez ustawy, aż do szczegółowych rozporządzeń Ministra Zdrowia.
Konstytucja RP (art. 53 ust. 2) zapewnia każdemu wolność sumienia i religii, a ta obejmuje także prawo osób do korzystania przez obywateli z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.
Art. 17 ust. 1 Konkordatu wskazuje, że Rzeczpospolita Polska zapewnia warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym m.in. w zakładach opieki zdrowotnej i społecznej, a ust. 2 dodaje, że osobom tym zapewnia się możliwość uczestniczenia we Mszy św. w niedziele i święta, a także korzystania w tychże miejscach pobytu z indywidualnych posług religijnych.
Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego stanowi z kolei w art. 31, że m.in. osobom przebywającym w zakładach leczniczych „zapewnia się prawo wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych”.
Ponadto kierownicy właściwych zakładów państwowych powinni zatrudnić kapelanów skierowanych przez biskupa diecezjalnego (ust. 2), a aby umożliwić zainteresowanym chorym udział we Mszy św. i w innych zbiorowych praktykach religijnych, w placówkach służby zdrowia powinny istnieć odpowiednie pomieszczenia na kaplice.
Analogiczne „prawo wykonywania praktyk religijnych, korzystania z posług religijnych i katechizacji, z zachowaniem wzajemnej tolerancji” mają także dzieci i młodzieży przebywająca m.in. w sanatoriach, prewentoriach i szpitalach (art. 30 ustawy).
„Jeśli Twój stan zdrowia się pogarsza lub Twoje życie jest zagrożone, stacjonarny podmiot leczniczy (np. szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, zakład rehabilitacji leczniczej, sanatorium) ma obowiązek umożliwić Ci kontakt z duchownym Twojego wyznania. Koszty związane z realizacją tego prawa ponosi podmiot leczniczy” – informuje na swoich stronach, w zakładce „Prawa pacjenta” Ministerstwo Zdrowia.
O prawie pacjenta do opieki duszpasterskiej mówi także cały rozdział 10 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Art. 36 wskazuje: „Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo do opieki duszpasterskiej”.
Art. 37 mówi, że w sytuacji pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia pacjenta, szpital ma obowiązek umożliwić mu kontakt z duchownym jego wyznania, a koszty realizacji tego prawa ponosi placówka, w której przebywa chory, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej (art. 38).
Ustawa o prawach pacjenta nie reguluje jednak, w jakiej formie dyrektor szpitala zadba o prawo pacjentów do korzystania z posługi duszpasterza (czy i jaką podpisze z kapelanem umowę, w jaki sposób umożliwi mu wejście na teren szpitala itd.), nakłada jedynie obowiązek poniesienia kosztów jego realizacji. Wybór w tym zakresie, zwłaszcza jeśli chodzi o placówki prywatne, należy do kierownika podmiotu leczniczego.
W przypadku, gdy szpital jest jednostką budżetową i jego kierownik podejmie decyzję o zatrudnieniu kapelana szpitalnego, kwestie jego wynagrodzenia reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę pracowników podmiotów leczniczych działających w formie jednostki budżetowej.
Z kolei decyzja o istnieniu kaplicy w podmiocie leczniczym jest pozostawiona kierownikowi tego podmiotu.
