Dzisiaj obchodzony jest Światowy Dzień Anestezjologii

Dokładnie 175 lat temu, w 1846 roku William Morton, dentysta zainteresowany zagadnieniem bólu podczas zabiegów dentystycznych i operacji wykonał pierwszy zabieg usunięcia zęba z użyciem eteru. Pacjent po przebudzeniu potwierdził, że nie czuł żadnego bólu; obecni byli też świadkowie. Jednak dopiero pokaz zabiegu dla lekarzy i studentów z bostońskiego szpitala Massachusetts General Hospital, przeprowadzony 16 października, okazał się wielkim sukcesem. W czasie operacji, po podaniu przez Mortona środka znieczulającego, jeden z chirurgów usunął pacjentowi guz z karku.

Wynalazek znieczulenia, czyli możliwości pozbawienia pacjenta bólu, umożliwił penetrację chirurgiczną w coraz głębsze rejony ludzkiego ciała. Przed odkryciem znieczulenia dostęp chirurgiczny do głębiej położonych narządów był mocno ograniczony. Operowano bardzo płytko. Innymi słowy, wynalezienie znieczulenia umożliwiło rozwój chirurgii. Dojście do głębszych rejonów klatki piersiowej, brzucha, mózgu.

Od połowy XIX wieku zmieniło się wiele. Dziś na sali operacyjnej przy jednym zabiegu pracuje cały sztab ludzi: chirurg, jego asysta, instrumentariuszki, anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna. Część anestezjologiczna zespołu składa się z minimum dwóch osób: lekarza anestezjologa i pielęgniarki anestezjologicznej. Czasami, jeśli znieczulenie jest bardziej skomplikowane lub sytuacja tego wymaga (np. przy przeszczepach) w zespole na sali operacyjnej może być więcej niż jeden anestezjolog i pielęgniarka.

Rolą anestezjologa jest przede wszystkim utrzymanie pacjenta przy życiu w czasie zabiegu operacyjnego Anestezjolog zajmuje się znieczulaniem pacjenta, intensywną terapią, reanimacją i leczeniem bólu.

W ogromnym uproszczeniu znieczulenie pacjenta do zabiegu operacyjnego polega na podaniu mu szeregu leków: przeciwbólowych, zwiotczających, a także nasennych. Trzeba pamiętać, że każdy z nich jest pewnego rodzaju trucizną. Każdy ma działania uboczne. Człowiek, który je przyjmie nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować. Traci świadomość. Traci również możliwość oddychania. Znieczulenie przy operacji jest zdecydowanie bardziej skomplikowanym procesem niż powszechnie się wydaje. Przede wszystkim anestezjolog jeszcze przed operacją musi mieć wiedzę o stanie zdrowia pacjenta. Wszystko po to, by jak najlepiej przygotować go do zabiegu. Na anestezjologu spoczywa obowiązek nie tylko samego znieczulenia, ale również przygotowania, kwalifikacji, oceny ryzyka związanego z operacją i przeprowadzenie pacjenta przez stan znieczulenia. A po nim wyprowadzenie go ze stanu anestezji, stabilizacja, jak również leczenie przeciwbólowe.

Anestezjologia to jednak nie tylko znieczulanie. Z czasem okazało się, że techniki stosowane w sali operacyjnej po to, by utrzymać pacjenta przy życiu podczas zabiegu operacyjnego, można wykorzystać poza nią. Wiedza dotycząca zastępowania oddechu respiratorem, a także przetaczania płynów, wspomagania i stabilizacji układu krążenia zaowocowała rozwojem intensywnej terapii. I jest z powodzeniem wykorzystywana u tych pacjentów, którzy nie przechodzili wcale zabiegów operacyjnych, ale również są w ciężkim stanie.

Współczesna anestezjologia zajmuje się również leczeniem bólu – zarówno ostrego, jak i przewlekłego. Techniki uśmierzania bólu ostrego oraz przewlekłego są różne. Mamy do dyspozycji całą gamę znieczulenia miejscowego, czyli blokowania różnego rodzaju dróg, które przewodzą impulsy i przewodzą ból.

Chcemy dziś wyrazić wdzięczność lekarzom anestezjologom i pielęgniarkom anestezjologicznym. Dzięki zdobytej wiedzy potrafią łagodzić ból i pomagać pacjentom przetrwać trudne zabiegi szpitalne. Są przy łóżkach chorych dobrymi towarzyszami, bez których trudno wyobrazić sobie szpitalną opiekę. Towarzyszą chorym również w leczeniu bólu przewlekłego, zwiększając komfort życia.

Autorzy tekstów, Cogiel Renata Katarzyna, Najnowsze, bieżące