Bóg bliski człowiekowi

I Rok czytań
J 1, 1-18

Prolog Ewangelii wg św. Jana można nazwać – za ks. prof. Kudasiewiczem – „uwerturą”, w której w sposób poetycki przedstawione zostały wszystkie główne tematy Janowego dzieła: światłość, prawda, chwała, życie, Syn jako objawienie Ojca. W Prologu obecna jest główna idea całej Ewangelii: Słowo przychodzi na świat, aby dać poznać Ojca oraz aby przynieść ludziom prawdę i życie. Wobec tego objawienia dokonuje się podział – jedni Go przyjmują, drudzy zaś odrzucają.

Wyrażenie „na początku” w Księdze Rodzaju (zob. Rdz 1, 1) oznacza początek stwarzania świata, natomiast w Ewangelii św. Jana (zob. J 1,1) sięga ono poza początek czasu, zanim cokolwiek zostało stworzone, gdy istniał tylko Bóg. Stąd wniosek, że Słowo nie jest stworzeniem!

Termin „Słowo” (Logos) oznaczało w kulturze greckiej rozum świata, zasadę rządzącą wszystkim. Stoicy określali Logos jako anima mundi (dusza świata). Często opisywano tym właśnie terminem osobę dokonującą w imieniu Boga stworzenia świata. Możliwe, że Ewangelista posługując się tym wyrażeniem świadomie nawiązywał do myśli greckiej, jednak z pewnością jego nauka o boskim Logosie wywodzi się bezpośrednio z tradycji biblijnej.

Pierwsze słowa czwartej Ewangelii nawiązują do pierwszych słów Księgi Rodzaju: „na początku” Bóg przemówił i wszystkie rzeczy stały się. W ten sposób Ewangelista podkreśla, że zanim cokolwiek zaistniało, Słowo było od zawsze w Bogu, a zarazem wskazuje na stwórczą moc Słowa: wszystko stało się Jego mocą. Warto zwrócić uwagę na trzykrotne użycie w wersecie 1 czasownika „być” (ēn = było od einai = być). Użyta tutaj forma czasownika oznacza istnienie bez granic, bez początku i bez końca. Swoje istnienie przed wiekami w Bogu Jezus podkreśla bardzo mocno w dyskusji z Żydami: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Zanim Abraham stał się, Ja Jestem” (8,58).

Słowo (Logos) jest mocą, która stwarza i podtrzymuje życie we wszechświecie. U św. Jana termin „dzōe” oznacza przede wszystkim życie duchowe, ale w zdaniu z dzisiejszej Ewangelii chodzi o wszelkie życie – fizyczne i duchowe. Za nim stoi niewidzialne Słowo, które podtrzymuje wszystko w istnieniu. Bóg, który tchnął w człowieka tchnienie życia, umieścił w środku ogrodu Eden Drzewo Życia (zob. Rdz 2,9). Życie to od samego początku jest związane ze słuchaniem Słowa (zob. Rdz 2,16), co też wyrazi się w Przymierzu zawartym z Izraelem (zob. Pwt 30,19n). Słuchając Boga pozostajemy z Nim w komunii i mamy udział w pełni Jego życia. Jezus mówi: „Ja jestem życiem” (J 14,6), przyszedłem, aby ludzie „mieli życie w obfitości” (J 10,10). Tego życia nie można sobie samemu zdobyć, jest ono darem, tak jak fizyczne życie dzieci jest darem ich ojca.

„A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas”. Dochodzimy do centralnego wersetu Prologu – uroczystej proklamacji wcielenia Słowa. Słowo stało się prawdziwym, konkretnym człowiekiem, całkowicie solidarnym z nami. Stało się człowiekiem realnym i konkretnym, któremu na imię Jezus! Proklamacja ta była skandalem zarówno dla Żydów jak i pogan (zob. 1 Kor 1, 22), a jednak Kościół nie przestaje jej głosić wbrew mentalności świata. Druga część zdania podkreśla cel wcielenia: Bóg zechciał zamieszkać w swoim ludzie na stałe. Jak w Starym Przymierzu widzialnym miejscem przebywania Boga pośród Izraela był namiot lub świątynia, tak teraz Jego obecnością we wspólnocie chrześcijan jest Ciało Jezusa, które uczniowie kontemplowali i którego dotykali (zob. 1 J 1,1-4).

Cogiel Renata Katarzyna, Autorzy tekstów, Rozważanie