50 pielgrzymek do Matki
Pielgrzymki chorych na Jasną Górę odbywały się w miesiącach letnich, zawsze po ustaleniu terminu z ojcami paulinami. Nie była to jednak stała data. Sytuacja ta zmieniła się z początkiem lat siedemdziesiątych, kiedy zdecydowano, że pielgrzymka chorych będzie organizowana 6 lipca.
zdjęcie: Danuta Dajmund
2015-08-28
Rok 2015 jest dla całej wspólnoty Apostolstwa Chorych czasem świętowania dwóch ważnych jubileuszy – 90-lecia jej istnienia w świecie oraz 85-lecia ukazywania się Listu do osób chorych i niepełnosprawnych w redagowanego w Polsce w formie miesięcznika. W te dwie rocznice wpisuje się także złoty jubileusz Ogólnopolskiej Pielgrzymki Osób Chorych i Niepełnosprawnych na Jasną Górę organizowanej przez Apostolstwo Chorych.
Historia pielgrzymowania osób cierpiących do Matki Bożej Częstochowskiej z pewnością nie rozpoczęła się dopiero wraz z powstaniem wspólnoty Apostolstwa Chorych, w 1925 roku. Ta historia jest znacznie bogatsza i dłuższa, bo chorzy pielgrzymują przecież przed oblicze Czarnej Madonny chyba od zawsze. Jednak w tę płynącą nieustannie rzekę cierpiących pielgrzymów, w którymś momencie dziejów włączyli się także ci zgromadzeni we wspólnocie Apostolstwa Chorych.
Historyczne spotkanie
I Pielgrzymka Osób Chorych i Niepełnosprawnych na Jasną Górę organizowana przez Apostolstwo Chorych odbyła się 19 lipca 1966 roku. Jak wiemy, rok ten był w Polsce obchodzony jako Rok Milenijny i właśnie z tej okazji ówczesny sekretarz Apostolstwa Chorych, ks. Jan Szurlej, pragnął zainicjować coroczne pielgrzymowanie członków wspólnoty do Jasnogórskiej Królowej Polski. W tym celu, już w maju 1965 roku wysłał do Prymasa Wyszyńskiego oficjalny list, w którym przedstawił swoją ideę, prosząc o jej akceptację. Uzyskawszy zgodę, ks. Szurlej wysłał kolejny list, tym razem z zaproszeniem Prymasa do przewodniczenia pielgrzymce i wygłoszenia homili: „W imieniu Apostolstwa Chorych i chorych całej Polski ośmielam się prosić Waszą Eminencję, by był łaskaw przewodniczyć pielgrzymce. Chorzy byliby bardzo Waszej Eminencji wdzięczni, gdyby Wasza Eminencja zechciał odprawić Mszę świętą i wygłosić homilię”. Niestety z uwagi na inne obowiązki Prymas nie przybył wówczas na Jasną Górę, ale przekazał pielgrzymom słowa jedności i udzielił błogosławieństwa.
To historyczne spotkanie miało bogaty program. O godzinie 10.00 nastąpiło uroczyste powitanie chorych na Jasnej Górze, po którym została odprawiona Msza święta ze specjalną homilią dla chorych oraz błogosławieństwem przez włożenie rąk. O godzinie 14.00 odtworzono z taśmy „Misterium Tysiąclecia” zaś o godzinie 15.00 chorzy odprawili swoją Drogę Krzyżową. Około 16.00 błogosławieństwo lourdzkie Najświętszym Sakramentem zakończyło ten historyczny dzień spotkania chorych z Królową Polski, w którym uczestniczyło około 2 tysięcy cierpiących pielgrzymów z różnych stron Polski.
Chorzy ofiarowali Matce Najświętszej specjalne wotum z umieszczonym na nim krzyżem Apostolstwa Chorych. W swoich listach do Sekretariatu jeszcze długo po tym niezwykłym wydarzeniu dawali wyraz głębokim przeżyciom, jakie towarzyszyły im tego dnia na Jasnej Górze i oczekiwali następnej takiej okazji do spotkania z Matką Bożą.
Patronka
Początkowo coroczne spotkania na Jasnej Górze organizowane przez Apostolstwo Chorych nazywane były Ogólnopolskimi Dniami Chorych, dopiero z czasem zaczęto używać określenia „pielgrzymka”. Zmiana nazwy wiązała się także z rozbudowaniem formuły spotkania, które często sprowadzało się do odprawienia samej tylko Mszy świętej w intencji chorych. Z biegiem lat pielgrzymi zapraszani byli do całodniowego pobytu na Jasnej Górze, na wzór pierwszej pielgrzymki. Oprócz Eucharystii uczestniczyli także w modlitwie różańcowej, nabożeństwie Drogi Krzyżowej, udzielano im sakramentu namaszczenia chorych oraz indywidualnego błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem podczas nabożeństwa lourdzkiego.
Pielgrzymki chorych na Jasną Górę odbywały się w miesiącach letnich, zawsze po ustaleniu terminu z ojcami paulinami. Nie była to jednak stała data. Sytuacja ta zmieniła się z początkiem lat siedemdziesiątych, kiedy zdecydowano, że pielgrzymka chorych będzie organizowana 6 lipca. Warto w tym miejscu wyjaśnić genezę tej decyzji.
Otóż 27 stycznia 1968 roku papież Paweł VI przychylił się do prośby biskupów polskich, aby uroczyście zatwierdzić wybór Matki Bożej Uzdrowienia Chorych na patronkę wspólnoty Apostolstwa Chorych: „Zasięgnąwszy opinii Kongregacji Obrzędów, z całą świadomością i dojrzałą rozwagą, oraz na mocy pełni władzy apostolskiej, niniejszym pismem na zawsze Błogosławioną Maryję Dziewicę, której nadano tytuł Uzdrowienie Chorych, na główną u Boga patronkę całej Unii Apostolstwa Chorych i wszystkich chorych w Polsce zatwierdzamy, czyli na nowo ustanawiamy i ogłaszamy, dodając wszystkie honory i przywileje liturgiczne, przysługujące prawnie szczególnym patronom różnych społeczności, łącznie z uprawnieniem obchodzenia Jej święta corocznie w dniu 6 lipca oraz używania własnego formularza Mszy świętej”. Ponieważ na mocy papieskiego dekretu dzień 6 lipca został wyznaczony świętem patronalnym Apostolstwa Chorych, zdecydowano, że będzie to także stały termin pielgrzymki chorych do Matki Bożej.
Na przestrzeni lat zmieniała się liczba osób uczestniczących w pielgrzymkach. Niektóre spotkania chorych na Jasnej Górze odbywały się w bardzo nielicznym gronie. Po pierwsze działo się tak dlatego, że cenzura utrudniała dotarcie do chorych z jakimikolwiek informacjami, a po drugie ówczesne możliwości dostania się chorych do Częstochowy z wielu stron Polski były mocno ograniczone.
Wówczas, gdy chorzy z różnych względów nie mogli przybyć na Jasną Górę, gromadzili się w tym samym czasie na organizowanych w wielu diecezjach pielgrzymkach do lokalnych sanktuariów maryjnych, pozostając w duchowej łączności z księdzem sekretarzem, który sprawował w ich intencji Mszę świętą w Kaplicy Cudownego Obrazu.
Rocznice, rocznice...
Niektóre z pielgrzymek chorych na Jasną Górę miały wyjątkowo uroczysty charakter. Tak było np. w roku 1969 kiedy Apostolstwo Chorych świętowało 40-lecie swojej działalności w Polsce.
Mszę świętą koncelebrowaną odprawiono wówczas w intencji papieża Pawła VI, a także w intencji wszystkich zmarłych dobrodziejów Apostolstwa Chorych w Polsce: papieża Piusa XI, kardynała Augusta Hlonda, arcybiskupa Bolesława Twardowskiego, ks. Michała Rękasa oraz w intencji wszystkich zmarłych członków Apostolstwa Chorych. Po uroczystym powitaniu pielgrzymów przez jasnogórskiego przeora, ks. biskup Józef Kurpas z Katowic dokonał konsekracji kielicha mszalnego – wotum chorych – którego użyto podczas Mszy świętej dla chorych, co było wymownym symbolem powiązania ich cierpień z cierpieniami samego Chrystusa. Ksiądz biskup podczas konsekracji powiedział m.in.: „Ilekroć będziecie na Jasnej Górze, ilekroć ten wasz kielich będzie używany do odprawiania Mszy świętej za was, tyle razy połączcie się z Chrystusem i dolejcie waszą boleść, waszą chorobę do tego kielicha, aby z niego dla was i dla dusz waszych zawsze i ciągle na nowo przyszła pomoc Boża i Boże błogosławieństwo”. Uroczystą Mszę świętą, która nastąpiła po tej konsekracji, koncelebrowali: ks. biskup Józef Kurpas z Katowic, przybyły do Polski na obchody 40-lecia Apostolstwa Chorych ks. Jan van Winkler – nowy sekretarz generalny Apostolstwa Chorych w Holandii, który na tym stanowisku 1 lutego 1969 roku zastąpił chorego ks. Roosena, oraz ks. Paweł van Vismans z parafii św. Marty w den Haag w Holandii. Homilię do chorych wygłosił ks. biskup Józef Kurpas. Po Mszy świętej odczytano specjalne orędzie papieża Pawła VI do chorych oraz list Prymasa Wyszyńskiego. Po odczytaniu telegramów, ks. Jan van Winkler wygłosił do chorych kazanie w języku francuskim tłumaczone od razu na język polski. Podczas przerwy w jadalni przyklasztornej wydano chorym 1200 jednodaniowych posiłków. Odbyła się także Droga Krzyżowa oraz nabożeństwo lourdzkie. Podczas tego nabożeństwa do chorych przemówił jeszcze ówczesny ordynariusz częstochowski ks. biskup Stefan Bareła. W pielgrzymce dziękczynnej w 1969 roku wzięło udział kilka tysięcy chorych w towarzystwie 30 duszpasterzy diecezjalnych i kapelanów szpitalnych.
Ramię w ramię z chorymi
Przez kolejne lata tysiące osób chorych i niepełnosprawnych wytrwale gromadziło się u stóp Królowej Polski na swej pielgrzymce. Bardzo często towarzyszyli im nie tylko duszpasterze i kapelani szpitalni ale również księża biskupi, którzy odpowiadali na zaproszenie, by przewodniczyć pielgrzymce i wygłosić do chorych homilię. Wielokrotnie na takie zaproszenie odpowiadał ordynariusz częstochowski, arcybiskup Stanisław Nowak, który jako gospodarz diecezji z serdecznością przyjmował chorych pielgrzymów na Jasnogórskim Wzgórzu. Oprócz niego na przestrzeni lat chorym towarzyszyli także inni: biskup Stefan Bareła, biskup Józef Kurpas, arcybiskup Damian Zimoń, biskup Gerard Bernacki, biskup Stefan Regmunt, arcybiskup Wiktor Skworc czy – podczas tegorocznej, 50-tej pielgrzymki – biskup Adam Wodarczyk. W wygłoszonych przez nich homiliach chorzy za każdym razem mogli usłyszeć pod swoim adresem te same słowa wdzięczności, pocieszenia i otuchy. Zawsze też przypominano pielgrzymom o szczególnej wartości daru, który składają oni całemu Kościołowi w postaci modlitwy i ofiary cierpienia.
Pięćdziesiąta z kolei
Tegoroczna, 50. Pielgrzymka Osób Chorych i Niepełnosprawnych na Jasną Górę przeżywana była przede wszystkim w duchu wdzięczności Bogu i Matce Najświętszej za 90 lat istnienia Apostolstwa Chorych na świecie. Wzorem lat ubiegłych pielgrzymi wraz ze swoimi duszpasterzami zgromadzili się w Bazylice Jasnogórskiej. Po słowach powitania pielgrzymi wysłuchali koncertu w wykonaniu kwartetu smyczkowego studentek Akademii Muzycznej w Katowicach, a po nim odmówili wspólnie modlitwę różańcową. Mszy świętej przewodniczył biskup Adam Wodarczyk. Podziękował on chorym i niepełnosprawnym za liczne przybycie na pielgrzymkę. Podzielił się też z nimi własnym doświadczeniem spotkania z człowiekiem cierpiącym, opowiadając o swojej babci, która w wyniku choroby poruszała się na wózku inwalidzkim. W programie pielgrzymki tradycyjnie znalazły się także: Droga Krzyżowa, którą poprowadził ks. Antoni Bartoszek, dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego i kapelan Ośrodka dla Osób Niepełnosprawnych w Rudzie Śląskiej Halembie, a także nabożeństwo lourdzkie z indywidualnym błogosławieństwem Najświętszym Sakramentem.
Przede wszystkim ludzie
90 lat istnienia Apostolstwa Chorych, 85 lat wydawania miesięcznika, 50 pielgrzymek chorych na Jasną Górę... To tylko liczby, daty i rocznice. Za każdą z nich stoją jednak konkretni ludzie i ich piękne historie. Historie często niezłomnej wiary, historie z godnością przeżywanego cierpienia, historie wielkiej modlitwy, historie zwykłe i święte zarazem. Dziękuję zatem Bogu za każdą z tych historii, bo w nich objawia się On sam i proszę, bym wciąż mogła być świadkiem wielkich cudów Jego Opatrzności.
Zobacz całą zawartość numeru ►
