O braterstwie

Ten krótki, wypełniony symboli­ką Psalm to pieśń mądrościowa. Wyróżniamy w niej: sentencję (wers 1bc); pierwsze porównanie – ole­jek (wers 2); drugie porównanie – rosa Hermonu (wers 3 ab) oraz myśl końco­wą (wers 3 cde). Najczęściej datuje się jej powstanie na okres po niewoli babi­lońskiej, a dokładniej na czasy Ezdrasza i Nehemiasza (V wiek przed Chrystusem), kiedy to odbudowano społeczno-religijną jedność narodu.

Pojawia się pytanie, kogo psalmista miał na myśli, pisząc „bracia”? Możemy udzielić trzech, nie wykluczających się wzajemnie odpowiedzi. Pierwsza: człon­ków rodziny, chwaląc w ten sposób zgodę w rodzinie. Druga: rodaków, zwłaszcza tych, którzy powrócili z niewoli. Trzecia: uczestników kultu świątynnego, wyra­żając radość z jedności podczas liturgii. Ostatnią odpowiedź wspiera zaklasyfi­kowanie tego Psalmu do grupy „pieśni pielgrzymów”/„pieśni stopni” (wers 1a; Ps 120-134).

Psalmista rozpoczyna pieśń od wy­ostrzenia uwagi odbiorców. W tym celu zastosował partykułę „oto” („otóż”, „zo­bacz”). Tak samo postąpił w Ps 134. To, co chce pokazać, to wartość braterstwa, bycia razem, troski o zgodę w rodzinie oraz w społeczności tworzącej dany naród lub wspólnotę religijną. Stan ten określa za pomocą dwóch słów: „dobrze” i „miło” (wers 1). Przypomina, że człowiek jest istotą społeczną i ze swej natury, chce być z innymi. To, co autor zawarł w sen­tencji mądrościowej wersu 1, zobrazował w dwóch następnych. Wybrał dwa obrazy, które w swoim przesłaniu dla ówczesnych adresatów utworu były bardzo wymow­ne i przejrzyste. Niekoniecznie jest tak dzisiaj, dlatego pokrótce zatrzymajmy się nad nimi.

Pierwszy z nich, to symbol wybornego olejku (wers 2), powiemy dzisiaj balsamu lub drogiego kosmetyku. W Biblii posia­da on kilka znaczeń. Służył jako środek do pielęgnacji ciała (zob. np.: Rt 3, 3; 2 Sm 12, 20; Jdt 10, 3; 16, 7; Mt 6, 17). Był stosowany jako perfum (zob. np.: Pnp 1, 3; 4, 10), wyrażał gościnność, szacunek i miłość (zob. np.: Ps 23, 5; Łk 7, 37-38; J 11, 2), towarzyszył modlitwie o uzdrowienie (Mk 6, 13; Jk 5, 14). Był także znakiem konsekracji kapłańskiej (zob. np.: Wj 29, 7; 30, 22-23; 37, 29; Kpł 8, 12; 21, 10) oraz namaszczenia króla (zob. np.: 1 Sm 10, 1; 16, 13).

Olejek w Piśmie świętym posiada znaczenie zarówno kosmetyczne, jak i sa­kralne. Zawsze o odcieniu pozytywnym, szlachetnym i wysoce wartościowym. W naszym Psalmie spływa on z głowy na brodę Aarona, aż po skraj jego szat. To odzwierciedlenie obfitości („spływa”), męskości, mądrości („broda”) oraz piękna („szaty”). Obcięcie brody nieprzyjacielowi było znakiem pogardy (zob. np.: 2 Sm 10, 1-5; Iz 7, 20). Drugi obraz – rosy – sym­bolizuje błogosławieństwo, przychylność oraz pomyślność (zob. np.: Rdz 27, 28; Hi 29, 19; 38, 28). W suchym i nasłonecznio­nym klimacie Izraela oznacza świeżość i żywotność. Zapewnia rozwój roślinom i obfitość zbiorów (zob. np.: Ps 65, 13). Brak rosy to wyraz przestrogi lub kary (zob. np.: 2 Sm 1, 21; 1 Krl 17, 1).

Natchniony autor językiem poezji nawiązuje do Hermonu – najwyższej góry (2 814 m n.p.m.) pasma górskiego o takiej samej nazwie, stanowiącej pół­nocną granicę Izraela. Zawsze pokryta śniegiem (stąd jej nazwa „góra siwogło­wa” lub „góra śnieżna”), otoczona jest majestatem i tajemnicą. Jej życiodajna rosa „dotyka” góry Syjonu (w linii prostej to około 200 km), czyli świętego mia­sta Jeruzalem wraz z jego świątynią. To metafora orzeźwienia, delikatności i równocześnie życiodajnego oraz ta­jemniczego piękna i harmonii. Stan ten eksponuje ostatnia część wersu 3. Tam, gdzie jest prawdziwe braterstwo, tam też Boże błogosławieństwo. I jak obydwa za­mieszczone w Psalmie obrazy nawiązują do obfitości i życia, tak też braterstwo wyraża bogactwo i życie, które będzie trwać na wieki.

Psalm 133 podkreśla wartość zgody w rodzinie, wspólnocie religijnej, pań­stwie. Zgoda nie jest prezentem, ale re­zultatem – owocem wytrwałego trudu człowieka. Stanowi ona podłoże dla Boże­go błogosławieństwa, które otwiera „życie na wieki”. Jednakże, by żyć w harmonii w „domu Ojca” (J 14, 2), najpierw trzeba nauczyć się tego we własnym domu.

---

Zobacz całą zawartość numeru ►

Autorzy tekstów, Ks. Wilk Janusz, Miesięcznik, Numer archiwalny, 2018nr12, Z cyklu:, Biblijne co nieco, Teksty polecane