O Bogu, który wzbudza grozę

Psalm 76, podobnie jak Psalmy 46; 48; 84; 87 i 122, określany jest jako „pieśń o Syjonie”. Jego myśl przewodnia skupia się wokół Jahwe, który z Syjonu (wzgórza na którym znajdowała się świątynia jerozolimska) roztacza swoje potężne rządy jako absolutny władca i sprawiedliwy sędzia całego świata.

Układ psalmu: wybór Syjonu na siedzibę Boga oraz potęga Boga (wersy 2-4); Bóg ujarzmiający agresorów i sędzia całej ziemi (wersy 5-10); wezwanie do hołdu i wychwalania Boga (wersy 11-13).

Psalmista, bez zbędnego wprowadzenia informuje, że Bóg wybrał sobie jeden z narodów, któremu odkrył cząstkę prawdy o swojej tajemniczej Istocie („dał się poznać w Judzie”, „wielkie jest imię Jego w Izraelu”) oraz w którym obrał sobie siedzibę (wersy 2-3). Hagiograf w wersie 3 zastosował pierwotną (bądź poetycką) nazwę Jerozolimy – Salem/Szalem (zob. Księga Rodzaju 14, 18; List do Hebrajczyków 7, 1.2). To w tym mieście Bóg pozwolił wybudować dla siebie świątynię, która w języku oryginalnym, czyli hebrajskim, została określona terminem sōk, który oznacza „szałas”, „schronienie”. Choć była to najpiękniejsza i najdroższa budowla jaką w tamtych czasach wybudowali Izraelici, dla Boga była ona zaledwie jak szałas, coś co jest, a jutro może już nie być. Obraz ten nawiązuje także do namiotu, w którym podczas wędrówki Izraelitów do ziemi obiecanej, jak i w początkach monarchii znajdowała się Arka Przymierza (zob. Księga Wyjścia 26; Druga Księga Samuela 7,1-2). Wers 4 zawiera zwięzły, poetycki opis pokonania wszystkich przeciwników Izraela, chcących naruszyć ziemską siedzibę Boga – Jerozolimę.

Passus 5-10 możemy podzielić na dwie mniejsze jednostki tematyczne. W pierwszej (wersy 5-8) czytamy o dostojności Boga (wers 5), o pogromie najlepszych wojowników wroga oraz tych, którzy spodziewali się, że złupią innych. Tymczasem, to oni zostali ujarzmieni i złupieni (wersy 6-7). Nikt i nic nie ostanie się wobec Bożego gniewu – to myśl kończąca tę jednostkę (wers 8), którą rozpoczęła metafora Boga wspanialszego od „gór wiecznych” (wers 5). To prawdopodobnie odniesienie do pięknych, a dla Izraelitów „odwiecznych” wzgórz Syjonu.

W drugiej części (wersy 9-10) czytamy o Bogu, który jest sędzią. Jego wyroki trwożą, zmuszają do zamilknięcia całą ziemię. Nie ma nikogo, kto mógłby podjąć dyskusję z budzącym grozę Bogiem. Cel tego rodzaju postępowania Boga jest jeden, zawsze ten sam – „ocalić wszystkich pokornych na ziemi” (wers 10). Ci, co źle się mają, nie zostaną zapomniani i porzuceni przez Boga. On jest gwarantem sprawiedliwości.

Ostanie wersy (11-13) uwidaczniają pozycję człowieka w odniesieniu do Boga. Wobec Jego gniewu ludzka złość (furia) rozpada się, a to co z niej pozostaje musi uznać autorytet Boga. To, co złe i brzydkie, przemienione przez Boga, staje się Jego ozdobą i chwałą, jak pas okalający i zdobiący wytworną szatę (wers 11; Księga Jeremiasza 13, 11). Psalmista wzywa rodaków oraz wszystkie ludy mieszkające wokół Syjonu, aby złożyli śluby i dary dla Jahwe (wers 12). Idea ślubów składanych Bogu jest znana także z innych Ksiąg biblijnych (zob. np. Księga Sędziów 11, 35; Druga Księga Samuela 15, 7-8; Księga Jonasza 1, 16). Najczęściej było one podejmowane w obliczu zagrożeń lub poważnych trudności. Ten, do którego wzywa orant, ma być owocem bojaźni i wdzięczności Bogu, który pokonuje agresorów i nie pozwala panoszyć się ludzkiej próżności (wers 13).

Psalm podkreśla potęgę i siłę Boga oraz gotowość jej użycia wobec narastającego i uporczywego trwania człowieka przy złu. Bóg może wykorzystać swoją siłę, by przeciwstawić się niszczycielskiej sile człowieka. To trudny psalm i mogący zadziwiać współczesnego człowieka, czasem już przekonanego, że wszystko mu wolno i wszytko jemu się należy. Cywilizacyjne uzbrojenie i przeświadczenie o własnej intelektualno-moralnej sile (wersy 4. 6-7) może utwierdzać go w tej postawie. Tymczasem Bóg jest Przerażający (wers 12). Słyszy tych, którzy jęczą w cierpieniu i wołają o sąd (wers 10).

Psalmista zachęca swoich rodaków i wszystkich innych ludzi, aby powrócili do Boga (wers 12). Powrócili ze ślubowaniem nawrócenia, wierności, normalności i pięknego życia z Bogiem. Człowiek, chociaż przemija na ziemi, jest istotą nieskończoną, a Bóg, chociaż niewidzialny z ziemi, jest istotą nieuniknioną. Kiedyś obie te istoty się spotkają. Bóg będzie wtedy albo przerażający albo miłujący. To jaki będzie wobec człowieka zależny wyłącznie od człowieka.

---

Zobacz wszystkie teksty numeru ►

Autorzy tekstów, Ks. Wilk Janusz, Miesięcznik, Numer archiwalny, 2022nr04, Z cyklu:, Biblijne co nieco